3. Pwy i'w gynnwys mewn sgyrsiau am 'yr hyn sy'n bwysig'

Ym mhob sgwrs, manteisiwch ar bob cyfle i gynnwys y person ei hun gymaint â phosibl.

Mae hyn yn wir yn yr holl amgylchiadau – hyd yn oed os:

• oes yna rwystrau cyfathrebu gyda'r person rydych chi'n ei gefnogi

• oes ganddyn nhw anghenion mwy cymhleth neu ddealltwriaeth gyfyngedig.

Cynnwys y person rydych chi'n ei gefnogi

Dechreuwch bob amser trwy gynnwys y person ei hun. Dylai'r person fod yn rhan ganolog o'r sgwrs am yr hyn sy'n bwysig iddo.

Lle bo hynny'n bosibl, gwiriwch bob amser gyda'r person pwy yr hoffai iddyn nhw gael dweud eu dweud am ei ofal neu ei gefnogaeth.

Hyd yn oed os yw'n edrych fel nad oes gan y person ddiddordeb, neu ei fod yn edrych nad yw eisiau bod yn rhan o'r broses, peidiwch â chymryd unrhyw beth yn ganiataol.

Cynnwys pobl o amgylch yr unigolyn rydych chi'n ei gefnogi

Dechreuwch trwy ofyn i'r person rydych chi'n ei gefnogi pwy allwch chi ei gynnwys yn y sgwrs a mynd at y bobl hynny.

Gall gofalwyr, partneriaid ac aelodau o'r teulu ddarparu cyd-destun a allai newid y cynllun gofal a chymorth yn sylweddol.

Os yw'r person yn cael trafferth cyfathrebu'r hyn sy'n bwysig iddo, gall y mewnwelediadau gan ofalwyr, partneriaid ac aelodau o'r teulu ddod yn eithriadol o werthfawr.

Mae colli cof a dryswch yn gyffredin mewn pobl â dementia, felly gall cael person arall yn yr ystafell helpu i gadw'r sgwrs ar y trywydd iawn.

Gwiriwch bob amser gyda'r person â dementia gyda phwy y gallwch chi ymgynghori ag ef, gan efallai na fydd barn eraill bob amser yn cyd-fynd â'r hyn sy'n bwysig i'r person â dementia.

Byddwch yn ymwybodol y gall rhai diwylliannau weld dementia fel cosb ysbrydol neu grefyddol. Mae hyn yn golygu y gall cymunedau a theuluoedd agos deimlo cywilydd neu'n betrusgar i ofyn am help.

Mae teuluoedd yn aml yn cefnogi eu hanwyliaid â dementia am flynyddoedd lawer cyn gofyn i wasanaethau am gymorth, gan deimlo mai eu cyfrifoldeb nhw ydyw.

Mae hyn yn golygu y gallai dementia y person fod wedi datblygu llawer erbyn iddyn nhw ddechrau'r broses 'yr hyn sy'n bwysig. Efallai y bydd y teulu'n bryderus am y broses ac am 'golli' eu hanwyliaid.

Weithiau, bydd angen i chi gynnwys gweithwyr cymdeithasol neu weithwyr proffesiynol eraill yn y sgwrs am 'yr hyn sy'n bwysig', yn enwedig os yw'r sgwrs yn ofyniad statudol.

Bydd y gweithwyr proffesiynol hyn yn llywio'r broses, ond dylech chi bob amser flaenoriaethu dewisiadau'r person.

Dylai ei anghenion, ei ddewisiadau a'i deimladau lywio'r sgwrs a'r cynllun gofal a chymorth.

Mae hon yn ffordd o wneud yn siŵr bod y cymorth y mae'n ei gael yn canolbwyntio ar y person yn wirioneddol ac yn parchu ei unigolrwydd.