Egwyddorion 'gweithio gyda'

1. Datblygu eich dealltwriaeth i gymunedau

Treuliwch ychydig amser yn dod i nabod y cymunedau yr hoffech weithio gyda nhw.

Archwiliwch yr hanes lleol, y cefndir a’r gwleidyddiaeth. Dysgwch beth sy’n digwydd, ac os oes grwpiau cymunedol neu sefydliadau’n rhedeg prosiectau.

2. Rhowch y gwaith wrth wraidd eich sefydliad

Mae’n bwysig rhoi llais a phrofiad pobl a chymunedau wrth wraidd eich gwaith.

Bydd hyn yn eich helpu chi a’ch parternaidi i ddeall:

• beth sydd ei angen ar bobl
• beth sy’n gweithio
• beth all gael ei wella,
• a sut i gydweithio er budd lles y gymuned.

Mae hyn wedi’i addasu o Understanding Integration – The King's Fund.

3. Byddwch yn glir fod y gwaith hwn yn perthyn i bawb

Nid rôl timau ymgysylltu cymunedol yw’r gwaith hyn yn unig. Mae angen i arweinwyr, timau rhaglenni a rhanddeiliaid ehangach wrando a gweithredu ar yr hyn maen nhw’n ei ddysgu.

I gael cyngor ar sut i wneud y gwaith, siaradwch â’r bobl sydd â phrofiad o weithio mewn cymunedau.

Mae hyn wedi’i addasu o Understanding Integration – The King's Fund.

4. Cydnabod yr her, a bod yn barod i wneud pethau'n wahanol

Dewch o hyd i grwpiau a gweithgareddau cymunedol, mannau cyfarfod, gwasanaethau lleol ac adeiladau. Mae’r rhain oll yn cyfrannu at gael cymuned fywiog a gwydn.

5. Canolbwyntio ar hyrwyddo llesiant pobl
Bydd dilyn y Pum Ffordd at Les yn hyrwyddo iechyd meddwl da i bawb.

6. Dechreuwch drwy fagu ymddiriedaeth a cydberthnasoedd
Gwrandewch, ymatebwch a gwerthfawrogwch gyfraniad pawb.

7. Sicrhewch fod yr holl wybodaeth ar gael yn rhwydd, yn briodol ac yn rhydd rhag jargon

8. Annog a galluogi pawb i gymryd rhan mewn gweithgareddau cymunedol

Mae gweithgareddau cymunedol:

• yn cynnwys pobl sydd heb eu cysylltu neu nad ydynt yn rhan o fywyd cymunedol, neu sy’n rhan o wasanaethau
• rhoi synnwyr o berthyn a phwrpas i bobl
• creu cyfeillgarwch
• gwneud i bobl deimlo’n well ac yn fwy hyderus
• yn ei gwneud hi’n haws i gael gwybodaeth, cymorth a help.

9. Cynnwys pobl er mwyn gwneud gwahaniaeth

Bydd cynnwys pobl a chydweithio yn sicrhau bod cymuned ynghlwm o’r cychwyn cyntaf.

Mae’n ffordd o annog y gymuned i fod yn berchen ar y prosiect, cael dweud eich dweud ar bolisi, a phenderfynu sut caiff gwasanaethau eu dylunio a’u rhedeg.

Byddwch yn greadigol, a pheidiwch ag ofni rhoi cynnig ar ffyrdd gwahanol i gynnwys pobl.

10. Cydnabod ac adeiladu ar asedau cymunedol presennol
Dylid cydnabod ac adeiladu ar asedau cymunedol presennol bob amser. Mae gan bawb sgiliau, a gwybodaeth y gallant ei rhannu a’r rhwydweithiau yw’r ased fwyaf mewn cymunedau lleol.

Efallai y bydd hefyd grwpiau cymunedol a gweithgareddau, mannau cyfarfod, gwasanaethau lleol ac adeiladau sy’n cyfrannu at gael cymuned fywiog a gwydn.

11. Creu rhagor o gyfleoedd i bobl gysylltu â'i gilydd

Sicrhau bod y cymunedau eisiau’r gweithgareddau sydd ar gael, a’u bod yn gallu rhedeg nhw eu hunain lle bo’n bosibl.

Dylai’r gweithgareddau fod yn seiliedig ar yr hyn y mae cymunedau yn dweud sydd eu hangen, ac nid beth mae’r ‘arbenigwyr’ yn credu sydd ei angen.

Dylent fod yn gost isel, yn hygyrch ac yn gynhwysol.

Gwrando ar y gymuned ac ymateb; dinasyddion sydd yn y sefyllfa orau i wybod beth sydd ei angen yn lleol.

Peidiwch â chynllunio ar eu rhan; chydweithiwch er mwyn bod â chymunedau gwydn.

Annog cyd-gynhyrchu fel bod gan bobl y grym a’r cyfle i wneud eu penderfyniadau eu hunain am eu bywyd a’r gymuned.

Mae hyn yn golygu y byddant yn berchen ar y gwasanaethau maen nhw’n eu dylunio. Dysgwch ffyrdd newydd i weithwyr proffesiynol a chymunedau gydweithio.

14. Sicrhewch fod pawb yn cael cyfle i gael eu cynnwys

Dylech gadw addewidion i feithrin a chynnal ymddiriedaeth.

Bydd sicrhau bod pawb yn gwybod y diweddaraf, a rhannu’r gwersi a ddysgwyd a’r llwyddiannau yn syniad da hefyd. Bydd yn rhoi amser i chi fyfyrio, dysgu a gwella eich ymarfer.

15. Datblygu ffyrdd priodol ac ystyrlon o gofnodi newid

Mae straeon yn ffyrdd pwerus o ddangos newid mewn cymunedau. Maen nhw’n dod â rhifau megis ‘faint’ neu ‘pa mor aml’ yn fyw.

Mesurwch beth sy’n bwysig, gan ddefnyddio targedau sy’n hyrwyddo ac yn canolbwyntio ar wneud y gymuned yn fwy gwydn.

16. Buddsoddwch i brosiectau cymunedol a sicrhewch eu cynaladwyedd

Dylid creu’r cysylltiad rhwng gwrando a gweithredu. Mae cyllid hirdymor a sefydlog yn cynyddu cynaliadwyedd prosiectau cymunedol a’r rhai sy’n darparu cymorth sgilgar.

Gall tyfu ar gyflymder naturiol a chynaliadwy annog ac ysbrydoli hyder mewn cymuned.

Ystyr cynaliadwyedd yw gadael hanes ble gall cymuned ddysgu a gwneud pethau dros ei hun.

17. Rhowch wybod am gynnydd a rhannwch y dysgu

Dylech gadw addewidion i feithrin a chynnal ymddiriedaeth.

Bydd sicrhau bod pawb yn gwybod y diweddaraf, a rhannu’r gwersi a ddysgwyd a’r llwyddiannau yn syniad da hefyd. Bydd yn rhoi amser i chi fyfyrio, dysgu a gwella eich ymarfer.

18. Edrychwch ar bobl eraill, defnyddiwch syniadau ac elwa

Mae enghreifftiau ardderchog o waith partneriaeth cymunedol ledled Cymru a thu hwnt. Ymwelwch, holwch a dysgwch gan bobl eraill.