Parchu dewisiadau pobl

Meddyliwch amdanoch chi eich hun:

• faint o’r gloch fyddwch chi’n deffro fel arfer?
• beth yw’r peth cyntaf y byddwch chi’n ei wneud yn y bore?
• ydych chi’n ymolchi ac yn gwisgo cyn mynd i lawr y grisiau neu ydych chi angen paned cyn hyd yn oed meddwl am ymolchi?
• pryd ydych chi’n glanhau eich dannedd?
• bath neu gawod sydd orau gennych chi?
• ym mha drefn ydych chi’n gwneud pethau yn y gawod? Gwallt gyntaf neu gorff gyntaf?
• ydych chi’n defnyddio cynnyrch penodol neu a ydych chi’n fodlon defnyddio unrhyw beth
• ydych chi’n defnyddio sbwng neu gadach?
• ydych chi’n cael eich dillad yn barod y noswaith cynt neu a ydych chi’n gwisgo beth bynnag sy’n gyfleus yn y bore?
• pryd ydych chi’n cael brecwast?
• beth ydych chi’n ei gael fel arfer? Neu nid ydych yn bwyta brecwast.

Sut ydych chi’n teimlo os nad ydych chi’n gallu dilyn eich trefn arferol?

Rydym angen gwybod cymaint o fanylion â phosibl am batrwm beunyddiol y person â dementia, er mwyn inni gael dilyn eu ffyrdd nhw o wneud pethau, nid gwneud pethau fel rydym yn eu gwneud ein hunain.

Mae llawer o’r pethau rydym ni’n eu gwneud bob dydd yn cael eu gwneud yn reddfol heb i ni feddwl ddwywaith.

Rydym yn gwneud pethau gan ddefnyddio ein cof trefniadol: ein cof o sut i wneud pethau.

Gall pobl â dementia ddefnyddio eu cof trefniadol i wneud pethau bob dydd, gyda rhywfaint o gymorth i ddechrau o bosibl.

Yn aml, rydym yn gorfod egluro popeth rydym yn ei wneud i bobl. I rai, bydd hyn yn ei gwneud yn anoddach gan eu bod yn gorfod defnyddio gwahanol rannau o’r ymennydd i ddeall y gair llafar a chyfieithu hynny’n weithredu.

Mae cyfathrebu di-eiriau’n fwy effeithiol yn aml ac yn galluogi pobl i fod yn fwy annibynnol am gyfnod hirach.

Bydd gan bawb eu ddewisiadau ei hun o ran bwyd a diod. Bwydydd maen nhw’n hoff iawn ohonynt a bwydydd maen nhw’n eu casáu.

Efallai eu bod yn hoffi bwyta ychydig ac yn aml neu’n mwynhau prif bryd amser cinio. Bydd rhai am eistedd wrth fwrdd, ac mae’n well gan eraill fwyta gyda hambwrdd ar eu gliniau.

Mae rhai yn hoffi cadw’n brysur, ac mae’n well gan eraill dipyn o dawelwch. Mae rhai yn codi’n gynnar ac yn mynd i’r gwely’n gynnar, mae eraill yn adar y nos.

Mae dymuniadau personol yn dylanwadu ar bawb ohonom, gyda dementia neu hebddo. A’r mwyaf y gwyddwn am ddymuniadau person, yr agosaf y gallwn sicrhau bod ein cefnogaeth yn cyfateb i’w dymuniadau a’u hanghenion.

Nid yw’r un ateb yn addas i bawb.

Mae yna lawer o ffyrdd y gallwch chi helpu pobl i gadw'n heini ac yn iach.

Bwyd a diod

Gweler ychydig o gyngor ar fwyta ac yfed i bobl sydd â Covid-19 a dementia.

Cefnogwch bobl i fwyta deiet iach, dilynwch y cyngor ar y daflen ffeithiau bwyta'n iach.

Sicrhewch fod rhywun yn cadw'n hydradol ac yn yfed digon o ddŵr. Weithiau bydd pobl yn anghofio yfed digon, felly dyma ychydig o gyngor ar gadw'n hydradol.

Mae'r risg o ddiffyg maeth yn cynyddu wrth i ddementia fynd yn ei flaen. Dyma awgrymiadau ar sut i adnabod yr arwyddion.

Ymarfer Corff

Gall ymarfer corff ysgafn, rheolaidd, ein cadw ni'n iach a helpu i leihau'r risg o ddisgyn i phobl hŷn. Sicrhewch fod y person yn ymarfer corff yn ddiogel.

Dyma rhai awgrymiadau ymarfer corff tra bod cyfyngiadau symud mewn lle.

• Mae gan ‘Dementia Go’ fideos a thaflenni ymarfer corff gwych, yn Gymraeg a Saesneg.
• Dyma galendr gweithredol, gydag ymarferion corff, gallwch argraffu a defnyddio.
• Mae gan y BBC lawer oymarferion corfforol byr ar gyfer pobl hŷn ar ei wefan.

Mae yna rhai awgrymiadau syml i atal gwastraffu cyhyrau ar y poster Traed Iach Os na all pobl gael mynediad at wasanaethau podiatreg, anogwch bobl i gadw eu traed yn iach ac atal unrhyw broblemau corfforol rhag datblygu. Rhowch gynnig ar y daflen 5 cam hon.

Dysgwch fwy am barchu blaenoriaethau pobl.

Mae gan Ddementia Diaries recordiadau byr ar fywydau dydd i ddydd pobl sy’n byw gyda dementia

Helpwch ni i wella'r Adnodd dementia ar gyfer gweithwyr gofal proffesiynol drwy gael dweud eich dweud amdano yn ein harolwg byr pedair cwestiwn.