Canllawiau i fentoriaid i gefnogi rheolwyr…

Pam mae sefydlu yn bwysig?

Uchelgais Llywodraeth Cymru yw datblygu gweithlu gofal plant a chwarae medrus sy’n uchel ei barch fel proffesiwn a gyrfa o ddewis, ac sy’n cael ei gydnabod am y rôl hanfodol y mae’r sector yn ei chwarae wrth gefnogi datblygiad ein plant. 

Fel rhan o gymorth hyfforddi ehangach, mae Cynllun Gweithlu Gofal Plant, Chwarae a Blynyddoedd Cynnar Llywodraeth Cymru yn disgwyl i bob lleoliad blynyddoedd cynnar ddarparu cyfnod sefydlu i weithwyr newydd. Dylai'r cyfnod sefydlu helpu gweithwyr i ddeall arfer sy'n canolbwyntio ar y plentyn a'r gwerthoedd sydd eu hangen i weithio yn y blynyddoedd cynnar.  

O dan y Safonau Gofynnol Cenedlaethol ar gyfer Gofal Plant a Reoleiddir i Blant hyd at 12 oed rhaid i weithwyr gwblhau, neu fod yn gweithio tuag at, hyfforddiant sefydlu sy’n berthnasol i’w rôl, gan gynnwys Fframwaith sefydlu Cymru gyfan.

Mae rhaglen sefydlu drylwyr a ystyriwyd yn ofalus yn cael effaith gadarnhaol ar ansawdd y gwasanaeth a ddarperir.  

Mae cyfnod sefydlu yn sicrhau bod staff newydd yn deall pwysigrwydd arfer sy’n canolbwyntio ar y plentyn a’r gwerthoedd sy’n cefnogi gweithio yn y blynyddoedd cynnar a gofal plant. Mae hefyd yn eu helpu i ymgartrefu a dod yn fwy effeithiol yn eu rôl.  

Mae cyfnod sefydlu yn sicrhau bod staff yn gwybod beth yw eu rolau, yn ogystal â chyfyngiadau'r rôl. Gall gynyddu ymrwymiad gweithwyr a boddhad swydd a chael effaith gadarnhaol ar leihau trosiant staff. 

Beth yw Fframwaith sefydlu Cymru gyfan (AWIF) ar gyfer rheolwyr blynyddoedd cynnar a gofal plant? 

Mae Fframwaith sefydlu Cymru gyfan ar gyfer rheolwyr y blynyddoedd cynnar a gofal plant yn set o safonau a gymerwyd o ddeilliannau dysgu gorfodol Lefel 4 Paratoi ar gyfer Arwain a Rheoli a chymhwyster Lefel 5 Arwain a Rheoli Gofal, Chwarae, Dysgu a Datblygiad Plant. 

Mae’n nodi’r wybodaeth a’r arferion y dylai rheolwyr y blynyddoedd cynnar a gofal plant newydd eu dangos dros amser.  

 Mae dwy ran i'r AWIF: 

 Rhan A ̶ safonau sefydlu ar sail gwybodaeth

Mae'r safonau sefydlu gwybodaeth yn cwmpasu'r holl gyfrifoldebau am arwain a rheoli gwasanaethau blynyddoedd cynnar a gofal plant. Mae hyn yn cynnwys:  

arwain arfer sy'n canolbwyntio ar y plentyn

fframweithiau damcaniaethol ar gyfer arweinyddiaeth a rheolaeth

deall sut i arwain a rheoli perfformiad tîm effeithiol.

Rhan B ̶ safonau sefydlu ar sail cymhwysedd

Mae’r safonau sefydlu sy’n seiliedig ar gymhwysedd yn cwmpasu ystod eang o feysydd fel arfer proffesiynol, ac arwain a rheoli:  

arfer sy'n canolbwyntio ar y plentyn

perfformiad tîm effeithiol

ansawdd y gweithle neu'r lleoliad

arfer sy'n hybu diogelu plant

iechyd, diogelwch a diogeledd.

Pwy ddylai gwblhau'r AWIF? 

Dylai pob rheolwr y blynyddoedd cynnar a gofal plant sy'n newydd yn eu swydd gwblhau'r AWIF fel cyfnod sefydlu cyffredinol i'w rôl.  

Rydym yn argymell bod pob rheolwr yn cwblhau'r AWIF o fewn 12 mis i ddechrau rôl newydd. Bydd hyn yn rhoi’r cyfle iddynt roi eu dysgu ar waith a diweddaru eu gwybodaeth am fframweithiau deddfwriaethol, arfer sy’n seiliedig ar dystiolaeth a meysydd arbenigol.

Mae rheolwyr profiadol neu gymwys yn debygol o fod â rhywfaint o dystiolaeth eisoes o wybodaeth ac ymarfer trwy gymwysterau blaenorol a gwblhawyd neu gyflogaeth flaenorol, ond efallai y bydd angen mwy o gymorth ar reolwyr llai profiadol.

Gofynion ar gyfer arweinydd / rheolwr / person mewn rheolaeth Dechrau'n Deg

Ar gyfer staff mewn lleoliadau Dechrau'n Deg, mae canllawiau Llywodraeth Cymru yn ei gwneud yn ofynnol i reolwyr gael profiad o weithio gyda phlant ifanc a meddu ar gymhwyster derbyniol fel yr amlinellir yn ein fframwaith cymhwyster ar gyfer Arweinydd / rheolwr / person mewn rheolaeth Dechrau’n Deg

Rhaid i'r bobl ganlynol gwblhau'r AWIF:

Unigolion sydd â Diploma Lefel 5 FfCCh mewn Arweinyddiaeth ar gyfer Gofal, Dysgu a Datblygiad Plant (Ymarfer Uwch) Cymru a Gogledd Iwerddon. Rhaid i'r unigolion hyn gwblhau rhan A a rhan B o'r AWIF ar gyfer rheolwyr y blynyddoedd cynnar a gofal plant.

Unigolion sydd â gradd dderbyniol a restrir ar y fframwaith cymhwyster. Dim ond Rhan B o'r AWIF y mae angen i'r unigolion hyn ei chwblhau. Mae prifysgolion wedi diweddaru eu modiwlau i fodloni’r meini prawf Paratoi ar gyfer Arweinyddiaeth a Rheolaeth Lefel 4 sydd eu hangen ar gyfer rôl Rheolwr Dechrau’n Deg.

Rôl y rheolwr sy'n cwblhau'r AWIF

Y rheolwr

Dylai’r rheolwr sy’n cwblhau’r AWIF lenwi’r rhan A, rhan B neu’r ddwy, a defnyddio logiau cynnydd i ddogfennu eu tystiolaeth.

Maent yn gyfrifol am gynnwys eu tystiolaeth yn y logiau hyn i ddangos eu dealltwriaeth a’u sgiliau, yn unol â safonau AWIF.

Yn y logiau cynnydd, byddant yn nodi’n fanwl sut y maent wedi bodloni pob safon, gan ddefnyddio tystiolaeth megis trafodaethau, cyrsiau hyfforddi a gwblhawyd, a thystysgrifau o gymwysterau blaenorol.

Er enghraifft, gall rheolwyr sydd â Diploma Lefel 5 FfCCh mewn Arweinyddiaeth ar gyfer Gofal, Dysgu a Datblygiad Plant (Ymarfer Uwch) fapio canlyniadau dysgu perthnasol o’r cymhwyster hwn i ddangos eu gwybodaeth a’u profiad.

Rydym wedi creu dogfen fapio y gallwch ei defnyddio: Cysylltu’r AWIF â Diploma Lefel 5 FfCCh mewn Arweinyddiaeth ar gyfer Gofal, Dysgu a Datblygiad Plant (Ymarfer Uwch).

Rydym hefyd wedi creu canllaw i gefnogi rheolwyr i ganfod a chasglu tystiolaeth i’w ddefnyddio gyda’r AWIF ar gyfer rheolwyr y blynyddoedd cynnar a gofal plant.

Gall rheolwyr hefyd ddefnyddio ein gweithlyfr gwybodaeth AWIF Rhan A i lenwi unrhyw fylchau yn eu gwybodaeth. Gallant gwblhau amrywiaeth o weithgareddau i ddangos bod ganddynt y wybodaeth angenrheidiol, a gallant gyrchu adnoddau a chysylltiadau ar gyfer astudio ymhellach. 

Gall rheolwyr hefyd ddefnyddio’r canllaw cymhwysedd rhan B i roi enghreifftiau o sut y gallant gasglu darnau ymarferol o dystiolaeth, i ddangos eu sgiliau rheoli yn eu rôl.

Cymeradwyo'r safonau

Unwaith y bydd y rheolwr wedi cynnwys ei dystiolaeth yn y cofnodion cynnydd, bydd angen mentor arno i adolygu a chadarnhau ei fod wedi bodloni pob safon.

Gall y mentor ychwanegu sylwadau byr yn y blwch a ddarparwyd, gan esbonio pam eu bod yn credu bod y rheolwr wedi cyrraedd y safon honno. Dylai'r rheolwr a'r mentor lofnodi a dyddio pob cofnod i gwblhau'r broses gymeradwyo.

Rhaid i'r mentor sy'n gyfrifol am gymeradwyo'r safonau: 

meddu ar wybodaeth ymarferol o'r safonau sefydlu y maent yn eu hadolygu

bod yn fedrus yn y maes y maent yn ei gadarnhau

bod yn gyfarwydd ag arfer y rheolwr

Gall y mentor fod yn amrywiaeth o bobl, fel yr Unigolyn Cyfrifol, arweinydd datblygu ymarfer neu reolwr arall sy’n goruchwylio gwaith y rheolwr. 

Rôl y mentor

Y mentor

Mae’r mentor yn cefnogi’r rheolwr ac yn eu harwain trwy ran A a B o’u AWIF, ac yn adolygu ac yn cadarnhau eu bod wedi bodloni’r safonau.

Cesglir tystiolaeth i gwblhau'r logiau cynnydd o ystod o ddulliau asesu. Gellir defnyddio hwn i farnu dealltwriaeth y rheolwr o’i rôl, ei gyfrifoldebau a’i ymarfer.

Dyma'r mathau o dystiolaeth y gellir eu defnyddio i gefnogi'r AWIF:

cwblhau'r llyfrau gwaith
cwestiynau dilynol
holi ysgrifenedig neu lafar
goruchwyliaeth
cyfarfodydd tîm
aseiniadau
astudiaethau achos gyda chwestiynau
cyflwyniadau
profion
arsylwi ymarfer yn uniongyrchol
adborth gan eraill – er enghraifft, unigolion, teuluoedd, gofalwyr neu weithwyr eraill
adroddiadau hunan-asesu neu fyfyriol
cwblhau prawf
cwblhau gweithdrefnau sefydlu sefydliadol
cyfraniadau gan ddarparwyr dysgu
myfyrio ar bresenoldeb hyfforddiant tystiolaeth o ddysgu neu gymwysterau achrededig.

Mae gennym adnoddau i helpu mentoriaid i gefnogi eu rheolwyr:

Llyfr gwaith atebion enghreifftiol, sy'n cynnwys enghreifftiau o atebion rhan A o'r gweithgareddau a osodwyd yn y llyfrau gwaith.

Canllawiau i fentoriaid sy’n cynnwys enghreifftiau o ba fath o dystiolaeth y gellir ei chasglu ac enghreifftiau ar gyfer rhan B o arsylwadau a chynnyrch gwaith mentor.

Llofnodi'r dystysgrif gwblhau

Dylai'r rheolwr newydd a'r mentor lofnodi'r dystysgrif cwblhau llwyddiannus. Mae angen i’r mentor ddangos ei fod wedi dilyn proses gref i fodloni’r safonau sefydlu. Weithiau bydd gan y rheolwr fentoriaid gwahanol drwy gydol y daith sefydlu.

Cysylltu’r AWIF â datblygiad proffesiynol parhaus (DPP) 

Mae'r AWIF yn cynnwys set o safonau y cytunwyd arnynt ar gyfer rheolwyr y blynyddoedd cynnar a gofal plant. Gall rheolwyr hefyd ei ddefnyddio fel offeryn i’w cefnogi os oes ganddynt gymwysterau hŷn, neu os oes angen uwchsgilio neu ddiweddaru eu hymarfer.

Adnoddau i helpu rheolwyr

Mae gan y ddau gymhwyster isod unedau sy'n cael eu hadlewyrchu yn yr AWIF ar gyfer rheolwyr blynyddoedd cynnar:

Lefel 4 Paratoi ar gyfer Arweinyddiaeth a Rheolaeth

Lefel 5 Arwain a Rheoli Gofal, Chwarae, Dysgu a Datblygiad Plant: Ymarfer

Rydym wedi cymryd y canlyniadau dysgu gorfodol o bob uned ac wedi defnyddio’r rhain fel y safonau sefydlu. 

Rydym wedi cario’r canlyniadau dysgu hyn yn y safonau sefydlu i mewn i’r logiau cynnydd, i’r adran lle mae’n dweud ‘mae hyn yn golygu bod gennyf y ddealltwriaeth a’r gallu i…’ Nid ydym yn disgwyl i’r rheolwyr gael eu harwain drwy bob un o’r rhain yn fanwl, ond bydd yn rhoi syniad iddynt o’r dystiolaeth sydd ei hangen ar gyfer y mathau o wybodaeth ac ymddygiadau.  

Gall rheolwyr hefyd ddefnyddio gweithlyfr gwybodaeth AWIF i'w helpu i lenwi'r bylchau yn eu gwybodaeth. Mae ganddo amrywiaeth o weithgareddau y gallant eu gwneud i ddangos bod ganddynt y wybodaeth angenrheidiol. 

Gallant hefyd ddefnyddio’r llawlyfr sgiliau cymhwysedd i roi enghreifftiau o sut y gallant gasglu darnau ymarferol o dystiolaeth i ddangos eu sgiliau rheoli yn eu rôl.  