Cynhadledd am y Gymraeg mewn gofal cymdeithasol - 5 Mawrth 2025

9am: Cofrestru

10am: Croeso a threfniadau'r diwrnod

10.05am: Fideo gan Dawn Bowden AS, Gweinidog Plant a Gofal Cymdeithasol

10.15am: Rôl arweiniol a strategol Gofal Cymdeithasol Cymru

Sarah McCarty, Gofal Cymdeithasol Cymru

10.25am: Cymraeg a llesiant

Kate Newman, Gofal Cymdeithasol Cymru

10.40am: Alison Roberts, Dysgwr y Flwyddyn 2023

10.50am: Gofal Cymdeithasol Cymru - Ein cynnig Cymraeg

Liz Parker a Sandie Grieve, Gofal Cymdeithasol Cymru

11.05am: Fideo gan Alison Roberts, Dysgwr y Flwyddyn 2023

11.10am: Egwyl

11.20am: Carousel – adnoddau a phrofiadau

• Comisiynydd y Gymraeg – y gefnogaeth sydd ar gael
• Y Ganolfan Dysgu Cymraeg Genedlaethol
• Profiad cyflogwr - Cartref Gofal Haulfryn

12.20pm: Cinio

1pm: Ian Gwyn Hughes, FAW

1.30pm: Carousel – adnoddau a phrofiadau

• Tîm cefnogaeth i gyflogwyr, gofal Cymdeithasol Cymru
• Prifysgol Bangor – pecyn recriwtio

2.10pm: Egwyl

2.20pm: Efa Gruffudd Jones, Comisiynydd y Gymraeg

2.30pm: Panel holi ac ateb

2.50pm: Crynhoi a chau'r gynhadledd

Sarah McCarty, Prif Weithredwr, Gofal Cymdeithasol Cymru

Dechreuodd Sarah ei gyrfa fel gweithiwr ieuenctid yng Nghymru ac roedd hi’n un o aelodau sefydlu’r Cynulliad Plant a Phobl Ifanc Cymru gynt. Bu'n gweithio mewn amrywiaeth o leoliadau statudol a gwirfoddol, yn arbennig gyda phobl ifanc agored i niwed, ac wrth gefnogi cyfranogiad pobl ifanc.

Ym mis Ebrill 2016, ymunodd Sarah â Gofal Cymdeithasol Cymru fel Cyfarwyddwr Gwella a Datblygu lle bu’n goruchwylio datblygu’r gweithlu, gwella gwasanaethau, ymchwil, data ac arloesi, a daeth yn Brif Weithredwr ym mis Gorffennaf 2024.

Mae Sarah wedi ymrwymo i arweinyddiaeth dosturiol a systemau i gefnogi gwasanaethau gofal cymdeithasol a blynyddoedd cynnar yng Nghymru. Mae gan Sarah ddau o blant ac mae hi'n dysgu Cymraeg.

Gemma Halliday, Cyfarwyddwr Cynorthwyol, Gofal Cymdeithasol Cymru

Dechreuodd Gemma weithio yn Gofal Cymdeithasol Cymru yn 2016 fel Rheolwr Datblygu’r Gweithlu, gan ganolbwyntio ar y blynyddoedd cynnar, gyrfaoedd a’r Gymraeg. Yn 2019 daeth Gemma yn Gyfarwyddwr Cynorthwyol ar gyfer y blynyddoedd cynnar, y Gymraeg a chydraddoldeb, amrywiaeth a chynhwysiant.

Mae cefndir Gemma yn y blynyddoedd cynnar ac addysg ac mae ganddi hefyd BA mewn Polisi Cyhoeddus a Chymdeithasol.

Cyn Gofal Cymdeithasol Cymru, buodd Gemma yn gweithio i Gyngor Bwrdeistref Sirol Conwy am 12 mlynedd, ac arweiniodd ar y blynyddoedd cynnar a gofal plant, gan gynnwys datblygiad y Gymraeg yn y blynyddoedd cynnar fel rhan o grŵp Strategol Iaith Gymraeg Conwy.

Cafodd Gemma ei magu ar Ynys Môn lle cafodd addysg Gymraeg yn Ysgol Llandegfan ac o'r herwydd, gan ei bod yn ddysgwr ei hun, mae'n eiriolwr dros y Gymraeg a phwysigrwydd y Gymraeg o fewn y sector iechyd, gofal cymdeithasol a'r blynyddoedd cynnar.

Kate Newman, Swyddog Datblygu Iechyd a Llesiant, Gofal Cymdeithasol Cymru

Kate Newman yn Swyddog Datblygu Iechyd a Llesiant Gofal Cymdeithasol Cymru. Mae rôl Kate yn cynnwys rhannu gwybodaeth am beth mae llesiant yn y gwaith yn ei olygu, pam ei fod yn bwysig a sut y gallwn wneud gwahaniaeth i gefnogi llesiant yn y gwaith.

Cyn gweithio i Gofal Cymdeithasol Cymru bu Kate yn gweithio ar draws y sector cyhoeddus, y sector preifat a'r trydydd sector mewn rolau oedd yn cynnwys datblygu iechyd cymunedol, comisiynu iechyd cyhoeddus, gwaith partneriaeth a pherthnasoedd.

Alison Roberts

Mae Alison Roberts yn gynorthwyydd iechyd i Fwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr. Cyn hynny roedd hi'n gweithio fel gofalwr yn y gymuned yn Ynys Môn.

Yn wreiddiol o Killin yn yr Alban, mae Alison bellach yn byw ar fferm ger Llanerchymedd gyda'i gwr, Sion, a'u plant. Dydy hi erioed wedi cael gwersi ffurfiol yn y Gymraeg, ac yn 2008 aeth ati i ddysgu ei hun. Yn 2023 enillodd Alison wobr Dysgwr Cymraeg y Flwyddyn yn yr Eisteddfod Genedlaethol.

Sandie Grieve, Swyddog arweiniol ymgysylltu a datblygu, Gofal Cymdeithasol Cymru

Mae Sandie wedi bod yn gweithio yn y sector gofal cymdeithasol ers 2004 ac wedi gweithio i Gofal Cymdeithasol Cymru ers 2006. Mae hi wedi bod yn ei rôl bresennol fel Swyddog Arweiniol Ymgysylltu a Datblygu ers 2014.

Sandie yw'r arweinydd gweithredol ar yr iaith Gymraeg ac arweinydd gweithio'n ddwyieithog Gofal Cymdeithasol Cymru. Mae'n gweithio gyda'r sector i godi eu hymwybyddiaeth am bwysigrwydd y Gymraeg fel sgil yng Nghymru ac yn annog gweithwyr a chyflogwyr i ddefnyddio a datblygu eu sgiliau.

Liz Parker, Swyddog arweiniol ymgysylltu a datblygu, Gofal Cymdeithasol Cymru

Mae Liz wedi gweithio yn Gofal Cymdeithasol Cymru ers 2003. Mae wedi bod yn gweithio fel Swyddog Arweiniol a Datblygu a Chysylltu ers 2018.

Mae Liz yn rhan or tîm Cymraeg ac fel rhan o’r rol mae’n ymgysylltu â’r sector gofal cymdeithasol a blynyddoedd cynnar i hyrwyddo pwysigrwydd yr iaith Gymraeg a’r effaith mae hyn yn cael ar fywydau unigolion.

Matthew Thomas, Uwch Swyddog Tim Hybu, Comisiynydd y Gymraeg

Mae Mathew yn arwain tîm Hybu Comisiynydd y Gymraeg. Bwriad y tîm Hybu yw cefnogi busnesau ac elusennau i ddatblygu eu gwasanaethau Cymraeg ar sail wirfoddol, drwy eu hannog i ddatblygu cynllun datblygu’r Gymraeg ac i weithio tuag at dderbyn y cynnig Cymraeg.

Mae’r tîm hefyd yn creu canllawiau a'n cynnal ymchwil perthnasol i’r sector breifat a thrydydd sector. Tu allan i’r gwaith mae Mathew yn ymddiddori mewn chwaraeon a'n gwirfoddoli gyda Clwb Rygbi Caernarfon.

Dona Lewis, Prif Weithredwr, Canolfan Dysgu Cymraeg Genedlaethol

Mae Dona yn arwain ar holl waith y sector Dysgu Cymraeg, sy’n cynnwys cyrsiau wyneb-yn-wyneb a rhithiol, cynlluniau wedi’u teilwra ar gyfer gweithleoedd, a rhaglenni arloesol ar gyfer pobl ifanc.

Yn enedigol o’r gogledd ddwyrain, fe ymunodd Dona â’r Ganolfan Dysgu Cymraeg Genedlaethol yn 2016, fel Dirprwy Brif Weithredwr, yn dilyn gyrfa amrywiol gyda Mudiad Meithrin. Fe dreuliodd 16 mlynedd yn gweithio i’r Mudiad mewn gwahanol rolau, gan gynnwys Cyfarwyddwr Gweinyddol, Dirprwy Brif Weithredwr a Phrif Weithredwr dros dro.

Mae Dona yn Aelod o Gyngor Addysg Oedolion Cymru ers 2020, ac mae’n aelod o banel cynghori i fonitro a chraffu ar gynlluniau Llywodraeth Cymru i wella’r ddarpariaeth o ofal Cymraeg mewn gwasanaethau iechyd a gofal cymdeithasol.

Mae Dona hefyd yn is-gadeirydd Corff Llywodraethwyr ei hysgol gynradd lleol, ger Caerdydd.

Clare Roberts, perchennog ac Unigolyn Cyfrifol, Haulfryn Care Ltd

Clare yw perchennog ac Unigolyn Cyfrifol Haulfryn Care, ar ôl cael ei magu yn y busnes teuluol. Mae Haulfryn yn gartref preswyl sy'n arbenigo mewn gofal a chymorth i bobl sy'n byw gyda dementia neu ddiagnosis iechyd meddwl.

Mae gan Clare dros 18 mlynedd o brofiad yn gweithio yn Haulfryn, gyda rolau'n amrywio o ddomestig i ymarferydd ofal i reolwr cofrestredig a bellach y rôl Unigolyn Cyfrifol. Mae Clare newydd gyflwyno ei thraethawd hir i gyflawni ei gradd meistr mewn Poblogaeth, Iechyd Ataliol ac Arweinyddiaeth ym Mhrifysgol Bangor, ar ôl derbyn ysgoloriaeth lawn gan Lywodraeth Cymru.

Mae Clare yn gredwr go iawn nad ydych chi byth yn rhoi'r gorau i ddysgu ac mae hi bob amser yn chwilio am ffyrdd i uwchsgilio, gan chwilio yn y pen draw am ffyrdd o wella'r hyn maen nhw'n ei wneud i'r bobl sy'n byw, gweithio ac yn ymweld â Haulfryn.

Enillodd Clare ei TGAU yn y Gymraeg yn yr ysgol uwchradd yn 2002 ac mae ganddi gywilydd braidd dweud na chafodd ei ddefnyddio eto tan y 12 mis diwethaf, gyda chefnogaeth ei chydweithiwr. Mae geiriau ac ymadroddion sy'n teimlo'n gyfarwydd yn cael eu hadeiladu'n araf, ynghyd â'r hyder i ddefnyddio'r iaith gyda'r rhai sy'n byw yn Haulfryn.

Mae Clare yn gweld y manteision niferus y gall defnyddio'r Gymraeg eu cynnig i bobl yn ddyddiol. Mae hefyd wedi helpu'r tîm i fagu hyder pan fyddan nhw'n ei glywed o amgylch y cartref ac wedi helpu i gefnogi cymaint ohonyn nhw i wella eu sgiliau Cymraeg.

Abbie Edwards, Rheolwr Cofrestredig, Haulfryn Care Ltd

Abbie yw'r Rheolwr Cofrestredig yn Haulfryn Care Ltd yn Sir y Fflint. Mae Haulfryn yn gartref preswyl i unigolion dros 65 oed sydd â diagnosis o ddementia. Dechreuodd Abbie ei gyrfa yn Haulfryn yn 2014 heb unrhyw sgiliau na phrofiad blaenorol mewn gofal cymdeithasol ac mae wedi ennill ei chymwysterau a'i phrofiad yn ystod ei gyrfa lwyddiannus yn Haulfryn.

Mae Abbie wedi bod yn allweddol wrth wreiddio'r Gymraeg i fywyd bob dydd yn Haulfryn, gan gydnabod pwysigrwydd yr iaith i drigolion Cymraeg yno ac effaith gadarnhaol darparu gwasanaethau iddyn nhw yn eu dewis iaith. Mae Abbie yn parhau i gefnogi ac annog cydweithwyr i ddefnyddio, dysgu a datblygu eu sgiliau Cymraeg, ac mae'n gweithio gyda thiwtor i gefnogi gweithwyr i gynyddu eu hyder i ddefnyddio'r sgiliau sydd ganddyn nhw.

Mae Abbie wrth ei bodd yn gweithio yn Haulfryn ac mae wedi ailgynnau ei brwdfrydedd dros ddysgu Cymraeg. Nid yw hon wedi bod yn daith hawdd i Abbie ers gadael yr ysgol, gyda geiriau'n cael eu hanghofio, a'u cuddio rhag diffyg defnydd. Mae'r iaith yn agos iawn at ei chalon, gan fod ganddi neiniau a theidiau sy'n siarad Cymraeg yn rhugl. Mae ei dau blentyn, sydd yn mynychu ysgolion cyfrwng Cymraeg, hefyd yn cadw Abbie yn brysur iawn!

Cyrhaeddodd Abbie rownd derfynol Gwobr Gofalu yn Gymraeg Gofal Cymdeithasol Cymru yn 2024.

Ian Gwyn Hughes, Cymdeithas Bêl Droed Cymru

Dechreuodd Ian ei yrfa gyda Cardiff Broadcasting Company, cyn symud i’r BBC i gyflwyno rhaglenni chwaraeon ar y radio a theledu. Roedd yn sylwebydd a golygydd pêl droed ar gyfer gemau rhyngwladol ac ar Match of the Day.

Ymunodd Ian â Chymdeithas Bel Droed Cymru yn 2011, fel Pennaeth Cyfathrebu, ac mae wedi gweithio gyda’r rheolwyr a charfan cenedlaethol y dynion. Mae Ian wedi bod i rowndiau tefynol dwy gystadleuaeth Ewros a Chwpan y Byd yn Qatar gyda charfan Cymru.

Emma Murphy, Arweinydd Cefnogi Cyflogwyr, Gofal Cymdeithasol Cymru

Mae Emma wedi gweithio yn y tîm Cefnogi Cyflogwyr yng Ngofal Cymdeithasol Cymru ers mis Awst 2022.

Mae'n mwynhau gweithio gyda chyflogwyr i rannu sut y gallwn eu cefnogi ac mae'n awyddus i glywed am eu heriau a'u llwyddiannau fel y gall eu bwydo'n ôl i'r sefydliad.

Cyn ymuno â Gofal Cymdeithasol Cymru, bu Emma yn gweithio mewn tîm comisiynu awdurdodau lleol, gan gefnogi datblygu a chyflawni prosiectau a gweithio ochr yn ochr â darparwyr lleol.

Dr Cynog Prys, Dr Rhian Hodges ac Elen Bonner, Prifysgol Bangor

Mae Dr Cynog Prys, Dr Rhian Hodges a Elen Bonner yn arbenigwyr cynllunio ieithyddol o Brifysgol Bangor.

Yn eu gwaith diweddar mae nhw wedi bod yn astudio y cyswllt rhwng y Gymraeg a’r economi o fewn cymunedau gorllewin Cymru. Fel rhan o’r gwaith hwn maent wedi gweithio ar brosiect a gyllidwyd fel rhan o gynllun Arfor, Llywodraeth Cymru, i gryfhau’r economi yng Ngwynedd, Môn, Ceredigion a Sir Gar.

Cynnyrch eu gwaith yw’r Pecyn Recriwtio Gweithlu Dwyieithog, sef adnodd ymarferol i fynd i’r afael â heriau recriwtio iaith Gymraeg yn y sector gyhoeddus, y trydydd sector a’r sector breifat.

Mae’r adnodd hwn bellach ar gael i gyflogwyr sydd yn chwilio am ffurf newydd i gyrraedd darpar staff sydd â sgiliau yn y Gymraeg.

Efa Gruffudd Jones, Comisiynydd y Gymraeg

Mae gyrfa Efa wedi cyfuno ei diddordeb yn y celfyddydau, ac yn y Gymraeg. Gweithiodd i Fwrdd yr Iaith Gymraeg a Chyngor Celfyddydau Cymru cyn cael ei phenodi yn Brif Weithredwr Urdd Gobaith Cymru, mudiad ieuenctid mwyaf Cymru, yn 2004. 

Yn 2016, fe’i penodwyd yn Brif Weithredwr ar y Ganolfan Dysgu Cymraeg Genedlaethol sef y corff a ariennir gan Lywodraeth Cymru i roi arweiniad strategol i’r maes dysgu Cymraeg i oedolion yng Nghymru.

Yn ei swydd fel Comisiynydd y Gymraeg mae Efa eisiau sicrhau bod y pwerau sydd gan y Comisiynydd yn cael eu defnyddio i’w llawn botensial, i gynyddu defnydd o’r iaith Gymraeg, a bod y Comisiynydd yn chwarae rhan allweddol yn yr ymdrechion i sicrhau dyfodol llewyrchus i’r iaith.