Dweud Eich Dweud 2024: Arolwg yn dangos bod angen fwy o gymorth llesiant ar y gweithlu gofal cymdeithasol yng Nghymru

Ar Ddiwrnod Iechyd Meddwl y Byd, rydyn ni’n codi ymwybyddiaeth o’r adnoddau, gwybodaeth a chyngor sydd ar gael am ddim i gefnogi llesiant y gweithlu gofal cymdeithasol yng Nghymru.

Y thema eleni, sydd wedi ei osod gan Ffederasiwn Iechyd Meddwl y Byd, yw “mae’n amser blaenoriaethu iechyd meddwl yn y gweithlu”.

Mae ein harolwg ‘Dweud Eich Dweud’ 2024 wedi dangos bod llesiant y gweithlu gofal cymdeithasol yn is na chyfartaledd y DU.

Rhwng mis Ionawr a Chwefror eleni, ymatebodd 5,024 o weithwyr o ystod eang o rolau ar hyd gofal cymdeithasol ein harolwg gweithlu blynyddol. Rhannwyd y cyfanswm yma i 3,307 o weithwyr gofal, 838 o weithwyr cymdeithasol, 461 o reolwyr a 418 o swyddi eraill o fewn y sector. Gofynnodd yr arolwg gwestiynau am bethau fel iechyd a llesiant, tâl ac amodau, a beth mae pobl yn ei hoffi am weithio yn y sector.

Fe wnaethon ni asesu llesiant y gweithlu gan ddefnyddio ONS4 – pedwar mesur sy’n cael eu defnyddio gan y Swyddfa Ystadegau Gwladol sy’n defnyddio graddfa rhwng 0 a 10.

Gofynnwyd i ymatebwyr raddio eu boddhad â bywyd, eu teimlad bod bywyd yn werth chweil, eu hapusrwydd y diwrnod cyn cwblhau’r arolwg, a’u lefelau o orbryder.

Cymharwyd ymateb cyfartalog yr arolwg gyda chyfartaledd y DU ar gyfer pob mesur. Ar gyfer boddhad bywyd, y teimlad bod bywyd yn werth chweil ag hapusrwydd, mae sgôr uwch yn well. Ar gyfer gorbryder, sgôr is yw’r gorau.

Llwyth gwaith (39 y cant), gwaith papur neu lwyth gweinyddol (33 y cant), a phoeni am bethau y tu allan i'r gwaith (25 y cant) oedd prif achosion straen y gweithlu.

Dywedodd Sarah McCarty, ein Prif Weithredwr: “Mae gweithwyr gofal cymdeithasol yn gwneud gwaith hanfodol ar draws ein cymunedau bob dydd. Unwaith eto eleni, y prif reswm dros ymuno â’r proffesiwn yw gwneud gwahaniaeth i fywydau pobl.

“Mae’n wych clywed fod mwyafrif y gweithlu yn teimlo eu bod yn cael eu gwerthfawrogi gan eu rheolwyr a gan y bobl maen nhw’n ei gefnogi. Ond mae’n bryder fod llesiant yn isel.

“Gall weithio yng ngofal cymdeithasol fod yn werth chweil, ond gall hefyd fod yn heriol. Ar Ddiwrnod Iechyd Meddwl y Byd, hoffwn ni atgoffa cyflogwyr am yr adnoddau rhad ac am ddim sydd ar gael i gefnogi eich timoedd. Fe welwch wybodaeth am lawer o’r adnoddau hyn ar ein gwefan.

“Mae’n bwysig fod cyflogwyr yn cefnogi llesiant eu timoedd, nid yn unig oherwydd bod llesiant ei hun yn bwysig, ond hefyd oherwydd y cysylltiad rhwng llesiant a chadw’r gweithlu.

“Gall gwella llesiant yn y gweithle olygu fod pobl yn fwy tebygol o aros yn eu gwaith. Gall hyn ei wneud yn haws i dimoedd gofal cymdeithasol i ddarparu gwasanaethau cynaliadwy o ansawdd uchel.

“Rydyn ni’n gwybod bod angen gwneud mwy i gefnogi llesiant. Dyna pam rydyn ni wedi ymrwymo i weithio gyda phartneriaid i archwilio'r hyn sydd ei angen. Yn ogystal, byddwn ni’n parhau â'n gwaith i sicrhau bod y gweithlu'n cael eu cydnabod a'u gwobrwyo'n deg am y gwaith anhygoel y maen nhw’n ei wneud.”

Dywedodd Dawn Bowden, y Gweinidog Plant a Gofal Cymdeithasol: "Mae ymroddiad a gwaith caled ein gweithlu gofal cymdeithasol wedi cael sylw amlwg yn yr arolwg hwn. Mae'n galonogol gweld bod mwy o'n gweithlu, o'i gymharu â'r llynedd, yn teimlo eu bod yn cael eu cydnabod am y rôl hanfodol y maent yn ei chwarae wrth gefnogi unigolion a chymunedau ledled Cymru.

"Ar yr un pryd, mae'r arolwg yn tynnu sylw at y ffaith bod llawer mwy i'w wneud o hyd i wella lles ein gweithlu a sicrhau eu bod yn derbyn y gefnogaeth sydd ei hangen arnynt i ffynnu.

"Rydym wedi ymrwymo i gydweithio â'r sector i fynd i'r afael â'r materion allweddol a nodwyd yn yr adroddiad, gan gynnwys gwella telerau ac amodau a lles cyffredinol."

Mae ein fframwaith iechyd a llesiant yn helpu sefydliadau gofal cymdeithasol, blynyddoedd cynnar a gofal plant i greu gweithle sy’n cefnogi llesiant y bobl sy’n gweithio iddyn nhw. Mae gweithle cadarnhaol yn arwain at ofal cadarnhaol. Nod y fframwaith yw gwella iechyd a llesiant y gweithlu, gyda phwyslais ar ddiwylliant, cynhwysiant ac arweinyddiaeth dosturiol.

Mae Canopi yn wasanaeth annibynnol a chyfrinachol sy’n cynnig cymorth iechyd meddwl am ddim i weithlu gofal cymdeithasol yng Nghymru. Mae’r gwasanaeth hunangyfeirio yn cynnig cymorth gan Gynghreiriaid Lles, hunangymorth gydag arweiniad ac adnoddau hunangymorth eraill. Gallwch ddarganfod mwy ar wefan Canopi.

Rydyn wedi creu crynodebau tystiolaeth sy’n edrych ar waith ymchwil a’r cysylltiad rhwng gwella llesiant a chadw'r gweithlu. Mae’r crynodeb yn canolbwyntio ar y berthynas rhwng llesiant a’r gallu i gadw gweithwyr, a’r rôl sydd gan sefydliadau i greu diwylliant o lesiant yn y gweithlu gofal cymdeithasol.

Mae cyfres cipolwg y gweithlu yn edrych ar sut mae pobl sy’n gweithio ym maes gofal cymdeithasol yn deall y ffordd maen nhw’n cael eu gweld a’u gwerthfawrogi gan y bobl sydd o’u cwmpas.

Mae croeso hefyd i aelodau newydd ymuno â’n cymuned llesiant a digwyddiadau hyfforddi. Dyma gyfle i gysylltu â phobl i rannu syniadau, ac i glywed a dysgu mwy am y gwaith, adnoddau a gwybodaeth sydd ar gael i gefnogi llesiant yn y gweithle.

Gall gweithwyr cymdeithasol ddefnyddio'r Gwasanaeth Cymorth Proffesiynol Gwaith Cymdeithasol, sy'n cael ei gynnig gan Gymdeithas Brydeinig y Gweithwyr Cymdeithasol (BASW). Mae’r gwasanaeth yn cynnig anogaeth ar-lein annibynnol a chyfrinachol am ddim gyda gweithwyr cymdeithasol cymwys, i helpu pobl i reoli’r heriau proffesiynol a phersonol y gallent eu hwynebu. Gall gweithwyr cymdeithasol ymweld â gwefan BASW i ddarganfod mwy a chofrestru ar gyfer anogaeth.